In de eerste aflevering van haar nieuwe talkshow bespreekt Nadia Moussaid met haar gasten de verantwoordelijkheid van kunstenaars ten opzichte van de maatschappij. Hoe vrij voelen zij zich nog in een maatschappij waar onderwerpen al snel worden gekenmerkt als seksistisch, racistisch of ontwrichtend? Nadat Arnon Grunberg een erotisch getint stuk voorleest uit Turks Fruit van Jan Wolkers, omdat de presentatrice dit ongemakkelijk vindt, haar ouders kijken namelijk, vraagt de presentatrice zich af of dit nog wel kan. Ik moet zeggen dat het inderdaad bijzonder onverstandig is om “Droge kutten met wratten van binnen” te penetreren, maar is onze drang naar fictiecensuur wel in lijn met onze emancipatiedoelen en behoefte aan vrijheid?

Vorig jaar gaf minister van Engelshoven aan dat zij een groot belang zag in het verwerken van de zwarte bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis in een Canon over ons land. Dit tot grote vreugde van mensenrechtenactivisten die verlangen naar erkenning voor de slachtoffers. Maar wat zegt dit nu over een discussie als die over Turks Fruit? Dat onze kinderen in de geschiedenisboeken uitgebreid lezen over slavernij, plunderingen, verkrachtingen en de ondergeschikte rol van de vrouw, terwijl een fictief figuur uit 1969 te vulgair en vrouwonvriendelijk zou zijn voor de literatuurlijst van ons kinders? De aanwakkerende discussie omtrent kunst en haar verantwoordelijkheid lijkt eerder berust op een verschil in smaak dan op ons progressief gedachtegoed van emancipatie. Het gaat namelijk om fictie, een roman. Het betreft hier geen handboek hoe men een vrouw dient te behandelen.

Volgens schrijver Philip Huff is Turks Fruit geen tijdloze roman, omdat het de huidige tijdsgeest niet zou raken en het perspectief van de vrouw onbreekt. Betekent dit dat meer recente, historische romans zoals Publieke Werken en De Tolk van Java hiermee irrelevant zijn geworden? En dat Bonita Avenue volkomen achterhaald is, omdat de drang van de hoofdpersoon naar zijn stiefdochter volledig beschreven is vanuit het perspectief van de man? De Maagd Marino van Yves Petry won tien jaar geleden de Libris Literatuurprijs. Een roman over een verstandeloos persoon dat zijn geliefde opeet. Of dit ooit tot onze tijdgeest gaat behoren, zou mij benieuwen.

Bewustzijn van het feit dat tijden zijn veranderd is goed, maar wanneer censuur zal worden toegepast op reeds uitgebrachte literaire werken, lijkt 1984 van George Orwell plotseling weer behoorlijk relevant. Kunst als middel om de gewone burger op te voeden en te misleiden in plaats van een vrije fantasie dat ieder denkbaar gevoel op zou mogen wekken. Misschien is het hoog tijd voor een nieuwe seksuele revolutie, zoals in het jaar dat Turks Fruit werd uitgegeven.