In een prachtige boerderij aan de Vegt staat een kring van stoelen voor ons opgesteld. Met ons, bedoel ik twaalf, net afgestudeerde, beginnende werknemers van Tata Steel. De komende twee dagen staan in het teken van persoonlijke ontwikkeling. Onder begeleiding van twee coaches zullen we “thuiskomen, onszelf leren ontdekken”, in een door hen benoemde veilige omgeving, waar iedereen elkaar positief benaderd. “Vraag af wie je bent,” vraagt één van de coaches. Het enige wat ik me afvraag is of zij tevens de bedenker is van de spreuken op de sierhartjes van de Xenos. “Home is where the heart is”.

Dat weerloze en onzekere mensen in onze maatschappij vaak het slachtoffer zijn van spirituele exploitatie is niets nieuws. Echter, dat grote bedrijven deze goeroes, tegenwoordig “coaches”, massaal volgen is mij een raadsel. Om aan geloofwaardigheid niet in te boeten hebben de desbetreffende goeroes een prachtige term bedacht: “neurolinguïstisch programmeren (NLP)”. Het klinkt wetenschappelijk, maar hoogleraar Levelt van de Radboudt Universiteit noemde het in 1995 al een pseudowetenschap. “Boerenbedrog, NLP heeft gewoon lak aan de wetenschap,” waren zijn woorden.

Op de site van NLP Academie, één van vele opleidingsinstituten in neurolinguïstisch programmeren, is te lezen dat iedereen coach kan worden. De coachopleiding is zelfs in de uitverkoop. Afgeprijsd van €4.479 naar €3.997. In slechts 23 dagen is de opleiding afgerond en zijn de deelnemers in het bezit van drie certificaten: NLP Practitioner, Time Line Therapy® – ja, dat is een geregistreerd handelsmerk – en Hypnose Practitioner. Waarom zouden er nog mensen vier jaar psychologie gaan studeren of vijftien jaar tot psychiater? Want ook neurolinguïstisch programmeren is toe te passen bij depressies, verslavingen of andere trauma’s, volgens de desbetreffende instelling.

Sinds 2012 is het niet meer toegestaan om onbewezen medische bewijzen op homeopathische middelen te zetten, terwijl iedereen in Nederland psycholoog of psychiater mag spelen onder de naam coach. Met meer dan 1 miljoen mensen die jaarlijks worden behandeld in Nederland voor psychische problemen, waarschijnlijk nog minimaal een half miljoen die er tegen aan zit en een tekort in de zorg, lijkt klandizie geen probleem voor onze begeesterde coaches. Of onze kwetsbare medeburgers baat hebben bij de zorg van mensen die in tijdsduur nog geen enkele academische periode aan scholing hebben ontvangen is echter nog de vraag. Misschien moet de overheid beginnen met het niet meer erkennen als opleiding en het fiscale voordeel intrekken. Misschien moet er een verplichting komen om ernstig psychische gevallen door te sturen naar een universitair geschoold specialist. Maar ja, zoals onze ervaring met het bedrijf van Alfred Vogel ons leert, is het antwoord alom bekend: “Neurolinguïstisch programmeren helpt!”